|
Từ điển Hán Việt
都
Bộ 163 邑 ấp [9, 12] U+90FD 都 đô du1, dou1- (Danh) Thành phố lớn. ◎Như: hoa đô 花都 một tên gọi thành phố Paris, cảng đô 港都 chỉ một thành phố lớn ở cửa biển, cửa sông.
- (Danh) Đất trung ương, nơi thiết lập cơ sở của chính phủ. ◎Như: thủ đô 首都, quốc đô 國都, kinh đô 京都, kiến đô 建都 xây dựng kinh đô, thiên đô 遷都 dời kinh đô ra đóng chỗ khác.
- (Danh) Họ Đô.
- (Động) Đóng đô. ◇Sử Kí 史記: Hạng Vương tự lập vi Tây Sở Bá Vương, vương cửu quận, đô Bành Thành 項王自立為西楚霸王, 王九郡, 都彭城 (Hạng Vũ bổn kỉ 項羽本紀) Hạng Vương tự lập làm Tây Sở Bá Vương, cai trị chín quận, đóng đô ở Bành Thành.
- (Động) Ở. ◇Hán Thư 漢書: Tô Tần, Trương Nghi nhất đương vạn thặng chi chủ, nhi đô khanh tướng chi vị 蘇秦, 張儀一當萬乘之主, 而都卿相之位 (Đông Phương Sóc truyện 東方朔傳) Tô Tần, Trương Nghi cai quản muôn cỗ xe, ở vào ngôi khanh tướng.
- (Động) Bao gồm, tổng cộng. ◇Tào Phi 曹丕: Khoảnh soạn kì di văn, đô vi nhất tập 頃撰其遺文, 都為一集 (Dữ Ngô Chất thư 與吳質書) Vội biên soạn những bài văn ông còn để lại, cộng chung thành một tập.
- (Tính) Choáng đẹp. ◎Như: y phục lệ đô 衣服麗都 quần áo choáng đẹp.
- (Tính) To, lớn, cao. ◇Hậu Hán Thư 後漢書: Trung hữu đô trụ 中有都柱 (Trương Hành truyện 張衡傳) Giữa có cột đồng cao to.
- (Thán) Ô, ôi. ◇Thượng Thư 尚書: Đô! Tại tri nhân, tại an dân 都! 在知人, 在安民 (Cao Dao mô 皋陶謨) Ôi! (Chính là) ở chỗ biết dùng người, ở chỗ biết an dân.
- (Phó) Đều, cả. ◎Như: đô hảo 都好 đều tốt. ◇Thủy hử truyện 水滸傳: Nội hữu tứ cá kim tự, đô hôn liễu 內有四個金字, 都昏了 (Đệ tứ hồi) Trong có bốn chữ vàng, đều đã mờ cả.
- (Phó) Cũng, thậm chí. ◎Như: tha nhất động đô bất động 他一動都不動 nó không động đậy một tí gì cả (động đậy một chút cũng không).
- (Phó) Còn, còn hơn. ◎Như: nhĩ đối ngã bỉ thân thư thư đô hảo 你對我比親姐姐都好 chị đối với tôi còn tốt hơn cả chị ruột tôi nữa đấy.
- (Phó) Đã. ◎Như: phạn đô lương liễu 飯都涼了 cơm đã nguội rồi, 12 điểm liễu, tha hoàn một hữu hồi lai 12 點了, 他還沒有回來 đã 12 giờ rồi mà anh ấy chưa về.
|
安南都護府 an nam đô hộ phủ 故都 cố đô 定都 định đô 首都 thủ đô 京都 kinh đô 名都 danh đô
|
|
|
|