Bộ 3 丶 chủ [4, 5] U+4E3B
主 chủ, chúa
zhu3- (Danh) Đối lại với khách 客. ◎Như: tân chủ 賓主 khách và chủ.
- (Danh) Đối lại với đầy tớ, người hầu. ◎Như: chủ bộc 主僕 chủ và đầy tớ.
- (Danh) Vua, đế vương. ◎Như: quân chủ 君主 vua.
- (Danh) Người lãnh đạo. ◎Như: giáo chủ 教主 người lãnh đạo một tông giáo.
- (Danh) Đương sự (người). ◎Như: khổ chủ 苦主 người bị hại, thất chủ 失主 người bị mất (tiền của, đồ vật).
- (Danh) Người có quyền trên sự, vật. ◎Như: trái chủ 債主 chủ nợ, địa chủ 地主 chủ đất, vật quy nguyên chủ 物歸原主 vật trả về chủ cũ.
- (Danh) Bài vị (thờ người chết). ◎Như: mộc chủ 木主 bài vị bằng gỗ, thần chủ 神主 bài vị.
- (Danh) Tiếng nói tắt của công chúa 公主 con gái vua. ◇Hậu Hán Thư 後漢書: Hậu Hoằng bị dẫn kiến, đế lệnh chủ tọa bình phong hậu 後弘被引見, 帝令主坐屏風後 (Tống Hoằng truyện 宋弘傳) Sau (Tống) Hoằng được dẫn đến gặp, vua sai công chúa ngồi sau tấm bình phong.
- (Động) Coi giữ, phụ trách. ◎Như: chủ bạn 主辦 phụ trách công việc.
- (Động) Cầm đầu, thống trị. ◇Sử Kí 史記: Thái úy giáng hầu Bột bất đắc nhập quân trung chủ binh 太尉絳侯勃不得入軍中主兵 (Lữ thái hậu bổn kỉ 呂太后本紀) Quan thái úy giáng hầu (Chu) Bột không được vào trong quân để cầm đầu quân sĩ.
- (Động) Tán đồng, chủ trương. ◎Như: chủ chiến 主戰 chủ trương chiến tranh (dùng võ lực), chủ hòa 主和 chủ trương hòa hoãn.
- (Động) Báo trước, ứng vào. ◎Như: tảo hà chủ vũ, vãn hà chủ tình 早霞主雨, 晚霞主晴 mống vàng thì nắng, mống trắng thì mưa. ◇Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: Hựu quan can tượng, Thái Bạch lâm vu Lạc Thành chi phận: chủ tướng súy thân thượng đa hung thiểu cát 又觀乾象, 太白臨于雒城之分: 主將帥身上多凶少吉 (Đệ lục thập tam hồi) Lại xem thiên văn, thấy sao Thái Bạch lâm vào địa phận Lạc Thành, ứng vào mệnh tướng súy, dữ nhiều lành ít.
- (Tính) Chính, quan trọng nhất. ◎Như: chủ tướng 主將, chủ súy 主帥. ◇Thủy hử truyện 水滸傳: Đề Hạt tọa liễu chủ vị, Lí Trung đối tịch, Sử Tiến hạ thủ tọa liễu 提轄坐了主位, 李忠對席, 史進下首坐了 (Đệ tam hồi) Đề Hạt ngồi chỗ chính, Lí Trung ngồi đối diện, Sử Tiến ngồi thứ.
- (Tính) Tự mình, do mình. ◎Như: chủ quan 主觀 quan điểm riêng, chủ kiến 主見 ý kiến riêng, ý kiến của mình.
|
